Publikuar më: 15/09/2022
Fjala – 15 Shtator 2022 – Konferenca – Shkup
KONFERENCA MINISTERIALE E BALLKANIT PERËNDIMOR MBI REFORMAT E ADMINISTRATËS PUBLIKE
Faleminderit shumë Maya,
Është kënaqësi të ulem këtu sot dhe të diskutojmë për mundësitë, për të ndarë eksperiencat dhe për të vendosur pak këndvështrimin e Shqipërisë për atë që kemi bërë dhe si e shohim të ardhmen.
Në fakt procesi i e-shërbimit dhe dixhitalizimi i shërbimeve elektronike ka nisur disa vite më parë kur menduam se në administratën publike duhej të ishim më fleksibël, më të bashkëpunuar dhe më të hapur ndaj qytetarëve me vlerë.
Kështu, duke vënë qytetarin në qendër të diskutimit tonë, filluam të bëjmë shërbimin e inventarit dhe gjithashtu filluam të riinxhinierojmë të gjitha shërbimet që ofron administrata publike. Duke bërë këtë ne krijuam one stop shops dhe kjo ka bërë një inventar në të gjithë nivelin qendror për shërbimet që bizneset dhe qytetarët i kërkohen shumë më tepër administratës publike dhe kemi vënë prioritet se si do t’i dixhitalizojmë, pra kemi listën dhe prioritetin.
Por ndërkohë ky proces ka bërë një lloj tronditjeje të vogël në vetë administratën publike, sepse njerëzit që ishin mësuar ta bënin punën në një mënyrë të caktuar, duhet të mendojnë ndryshe dhe edhe përkundrejt inventarizimit që ju duhet të mendoni se si do të përballeni me këto aftësi të reja që ata duhet të vënë në dukje tani.
Pas kësaj kemi filluar procesin e dixhitalizimit por siç e dimë të gjithë dixhitalizimi ka dy pjesë. E para është hardweri dhe pjesa tjetër është softweri. Pra, pa pasur kurrizin gjithë dixhitalizimin që mbulon të gjithë territorin, nuk mund të mendosh për procesin e dixhitalizimit.
Ne kemi bërë shumë investime për të mbuluar territorin me lidhje interneti dhe për të patur një shpejtësi mjaft të mirë interneti, sepse njerëzit dhe bizneset duhet të kenë akses në të. Në fazën e parë fillojmë me bizneset, sepse përmes tyre dhe një programi që ne e quajmë e-tatime (e-tax), mund të jetë shumë më e lehtë të përqendrohet trajnimi në një grup të caktuar personash.
Por edhe nëpërmjet kësaj jemi vendosur të punojmë edhe sepse e dimë që institucionet e administratës publike janë aty për të na dhënë mundësinë të operojmë në vend dhe një nga më të rëndësishmet është biznesi dhe mënyra se si administrata publike po siguron fonde për bizneset për të operuar.
Pra, në këto dy fusha kemi filluar fillimisht dhe sot kemi 1225 shërbime dhe 95% e tyre janë të digjitalizuara. Vetëm 5% nuk janë digjitalizuar, sepse për këtë duhet një prani fizike dhe më pas kemi një lloj rimendimi se cilat janë të ashtuquajturat ngjarje të jetës që do të ndryshojnë jetën e qytetarëve dhe bizneseve, ndërkohë që kërkojnë një shërbim.
Për këtë ne kemi krijuar një grup ndërministror, ndëragjencish, ndërekspertizash se si do të përballemi me gjërat që janë krejtësisht të reja por që kanë nevojë për një ndryshim jo vetëm në mentalitet, por edhe shumë ndryshime në legjislacion. Sepse nëse fillojmë me ndryshimet në legjislacion, mendësia do të shkojë vis-à-vis.
Të gjitha vendet e Ballkanit, mendoj se po përballen me rënie të normës së lindshmërisë. Për ne një ngjarje e jetës ishte një bonus bebeje dhe krijuam të gjithë infrastrukturën që nëna në momentin kur lind një fëmijë, të merrte bonusin e foshnjës direkt në spital.
Por kjo do të thotë më shumë punë për zyrën e administratës civile, më shumë punë për Ministrinë e Financave, më shumë punë për qendrën shëndetësore. Për të gjithë, ne duhet të ndryshojmë mënyrën se si ata po bëjnë biznesin e zakonshëm. Ata duhet të hyjnë në një proces krejtësisht të ri biznesi.
Më pas jemi përballur me Covid-in. Dhe në atë moment e kemi parë se sa të gatshëm kemi qenë me digjitalizimin. Në fakt, me digjitalizimin kemi qenë shumë mirë në momentin që Covid godet vendin tonë. Sepse ne kemi krijuar mundësinë që të moshuarit të dalin përmes një aplikacioni të lejeve elektronike, të shkojnë e të bëjnë shëtitje në rrugë.
Ata duhet të aplikojnë përmes e-albania dhe kjo ishte shumë e lehtë për ta, kështu që edhe personi i moshës së tretë mundi të aplikonte në e-albania për të marrë lejet dhe kjo për shkak të një procesi shumë të lehtë. Ky proces ishte i aksesueshëm edhe në telefon, sepse brezi i gjerë 3G, 4G mbulonte të gjithë territorin. Pra, për çdo person të moshës së tretë kjo ishte e mundur.
Një tjetër gjë që ishte edhe më e rëndësishme ishte momenti kur njerëzit nuk do të kishin sëmundje të transmetueshme dhe duhet t’i merrnin barnat në farmaci. Por për këtë duhet të shkojnë te mjeku i familjes. Gjithçka ishte digjitalizuar dhe për ata njerëz ishte shumë e lehtë. Vetëm me një mesazh nga celulari i tyre dhe u drejtuan në farmaci për të marrë barnat për një periudhë dy mujore.
Pra, na dha rëndësi dhe na bëri presion për të parë se sa e rëndësishme është që shërbimet janë shumë të lehta për t’u marrë në konsideratë. Por ky është një proces i pafund edhe për trajnimin, i kemi parë rezultatet e sondazhit por edhe për përmirësimet nga vetja.
Ne kemi bërë shumë gjëra revolucionare në drejtorinë e shërbimeve elektronike dhe transportit. Në Drejtorinë e Transportit për një leje për të drejtuar një makinë tani është shumë e lehtë dhe gjithashtu të marrësh lejen e drejtimit është shumë e lehtë.
Por gjithçka që gjithçka është e digjitalizuar, tani në Shqipëri kemi edhe testin që ishte një përvojë nga vendet evropiane. Nuk ishte në Shqipëri, por duke qenë se do ta njohim gjithnjë e më shumë patentën tonë në zonën europiane, ishte shumë e rëndësishme që ne të kishim të njëjtin sistem njohjeje.
Dhe mendoj se në këtë moment krize globale është shumë e rëndësishme të kemi njëfarë motivimi për nëpunësit civilë të administratës publike. Dhe e para është se fjalimi i djeshëm i zonjës Ursula VonDerlayen ishte shumë frymëzues sepse në thënien e saj thuhej se Bashkimi nuk mund të perceptohet pa vendet e Ballkanit Perëndimor.
Kjo na dha një motivim shumë të fortë për të punuar në të ardhmen dhe gjithashtu me negociatat e hapura ju keni një lloj krenarie që jeni në nëpunës civilë dhe keni mundësinë që vendi juaj të zgjerojë të gjitha procedurat që keni.
E dyta është: A po i paguajmë shumë mirë nëpunësit, çfarë po ndodh me rrogën e tyre? Sepse, mendoj se dëgjuam sot edhe nga zoti Aliti por edhe nga kryeministri që është një sfidë. Në Shqipëri në ditët e sotme kemi rishqyrtuar të ashtuquajturën Paketa e Rezistencës dhe ka një rritje të pagës me 5% për të gjithë njerëzit që punojnë në administratën publike dhe ky është një motivim, por edhe shumë i rëndësishëm që duhet të krijojmë mënyra të lehta. për karrierën e tyre. Kjo është gjithashtu shumë e rëndësishme, por gjithçka duhet të jetë transparente dhe e hapur.
Njerëzit duhet të dinë se çfarë po ndodh në jetën e tyre profesionale dhe në Shqipëri sot kemi një Platformë (administrate.gov.al), e cila i ndihmon të gjithë njerëzit në administratën publike të kuptojnë se si do të regjistrohet profili i tyre dhe si duhet të përballen me këtë rrugë karriere.
Kjo është shumë e rëndësishme për të qenë një qasje shumë e hapur dhe demokratike. Mendoj se ende do të përballemi me emigrantët dhe emigrantët që shkojnë në vende të tjera të Evropës, sepse për mua ata do të donin të sfidonin talentin e tyre.
Kjo është shumë e rëndësishme, por shumë prej tyre po kthehen në vend me shumë thesar në mendjen dhe shpirtin e tyre dhe mirëqenien e tyre. Por gjithsesi kjo është një sfidë. Pra, nëse mund të përmbledh një nga sfidat më të rëndësishme është se si po përpiqemi të rinovojmë dhe si do t’i rishikojmë shërbimet që po ofrojmë i bëjnë shumë më të lehta për bizneset dhe personat, ne gjithashtu do të konsiderojmë se kjo është një pasuri e madhe: administrata publike. Dhe ne duhet të kujdesemi për pagat dhe trajnimet e vazhdueshme dhe gjithashtu duhet të krijojmë një mjedis për vendet e punës që duhet të jetë sa më i barabartë me vendet evropiane.
Kjo është një rrugë shumë e gjatë përpara, kështu që ne duhet të përballemi së bashku me të gjitha këto.